Shoot for the moon, if you miss, you’ll land among the stars

25 mei 1961. Een 44-jarige man, strak in het pak, met verzorgde haardos en brede glimlach stapt de overvolle zaal van het Amerikaans Congres binnen. De 35^ste president van Amerika, John F. Kennedy betreedt het spreekgestoelte en vraagt de goedkeuring om de nodige fondsen vrij te maken voor het Apolloprogramma, dat tot doel heeft een mens op de Maan te laten landen. De president spreekt de volgende iconische woorden uit: “I believe that this Nation should commit itself to achieving the goal, before this decade is out, of landing a man on the moon and returning him safely to the Earth. No single space project in this period will be more impressive to mankind, or more important for the long range exploration of space, and none will be so difficult or expensive to accomplish. (…) But in a very real sense, it will not be one man going to the Moon—if we make this judgment affirmatively, it will be an entire nation. For all of us must work to put him there”. Nog steeds zijn deze woorden een schoolvoorbeeld van het motiveren door een ambitieuze en welomschreven doelstelling.

SMART objectieven

De tot de verbeelding sprekende uitspraak “Shoot for the moon, if you miss, you’ll land among the stars” is waarschijnlijk van Norman Vincent Peale (1898-1993), een ster onder de Amerikaanse protestantse predikanten in de jaren 1950, auteur van zelfhulpboeken en verspreider van het positief denken. Peale was duidelijk geïnspireerd door de spacerace tussen de Verenigde Staten en de toenmalige Sovjet-Unie, waar in volle Koude Oorlog beide supermachten wilden aantonen welk regime de grootste technologische voorsprong had. Stel dat Peale geboren was in de 16^de eeuw, dan had hij ongetwijfeld geschreven: “Zoek een nieuwe vaarroute naar Indië en ontdek Amerika”. En als Oude Griek zou hij orakelt hebben: “Loop met dit bericht naar Athene en vind de marathon uit”.

In dezelfde periode propageerde Peter Drucker, één van de goeroes aan het hemelfirmament inzake organisatieleer en management het concept van “management by objectives”. In zijn boek The practice of management onderstreept hij het belang van het bepalen van specifieke doelen in een organisatie, die vervolgens worden toegewezen en verfijnd over de verschillende leden van de organisatie. Dankzij deze specifieke doelen kunnen de prestaties van elke werknemer gemeten en opgevolgd worden.

De technieken om doelen te bepalen werd over de jaren heen verder verfijnd en resulteerde in 1981 in een concept dat vandaag vaak wordt gebruikt: doelstellingen moeten SMART zijn, specific, measurable, assignable, realistic en time-bound.

Shoot for the moon, if you miss, you’ll land among the stars. Zowel Peale’s quote als Kennedy’s speech spreken tot de verbeelding en gaan naar je hart, maar opvallend is hoe Kennedy zijn ambitie SMART formuleert. In onderstaande tabel worden beide uitspraken vergeleken:

Een toevallige landing op de maan

“Shoot for the moon, if you miss, you’ll land among the stars”. Stel dat Kennedy op 25 mei 1961 in het Amerikaanse Congres de financiële middelen had gevraagd voor een missie naar Mars en dat iets meer dan acht jaar later Neil Armstrong op de Maan was geland, zou men vandaag deze technologische krachtproef met volle bewondering herinneren? Nochtans, dit is wat Peale met de quote bedoelt. Stel jezelf ambitieuze doelen voor ogen, denk groots en werk hard om het doel te bereiken. En als je ten slotte toch faalt, dan hebben we een mooi resultaat neergezet.

Misschien interpreteer ik de uitspraak van Norman Vincent Peale helemaal verkeerd. Misschien wil deze stelling ons niet aanzetten tot het stellen van ambitieuze doelen, maar is ze eerder een lofzang op toevallige ontdekkingen. Een ode aan serendipiteit, het vinden van iets onverwachts en bruikbaars, terwijl de vinder op zoek was naar iets anders.

Serendipiteit is in innovatiemanagement een belangrijk begrip. Het recept tot succes is nog steeds niet ontrafeld en ligt niet alleen in het correct analyseren van data of het correct voorspellen van trends. Integendeel het is belangrijk dat je “toeval” stimuleert. De zoekmachine van Google is één groot serendipiteitsavontuur. Je zoekt bijvoorbeeld op “Hoe kan ik stoppen met roken” en na een aantal clicks kan je lid worden van de lokale fitnessclub. Professioneel kan je deze momenten stimuleren door personen van buiten de organisatie toe te laten en over departementen, landen en culturen heen samen te werken. Of laat zoals bij het bedrijf Google een aantal werknemers toe om tijdens de werkuren aan een persoonlijk creatief project te knutselen. Gok op zoveel mogelijk kansen van toeval en hopelijk realiseer je één grote ontdekking. Duizenden mensen zijn je al voorgegaan.

1904, Sint-Luis, Verenigde Staten. De hele wereld is verzameld op de Wereldtentoonstelling. Arnold Fornachou heeft een ijskraampje en zijn ijsjes vallen erg in de smaak bij de bezoekers. De papieren bekertjes raken op. Naast hem, in een ander kraampje, bakt Ernest Hamwi wafels. Arnold koopt een aantal wafeltjes, rolt ze op in kegelvorm en schept het ijs in het kegeltje. Het ijshoorntje is geboren.

Tijdens een zondagsmis sakkert  Arthur Fry voor de zoveelste maal. De papiertjes die hij in zijn zangboek heeft gestoken om aan te duiden welke liederen er worden gezongen, vallen alweer op de grond. Plots denkt hij aan zijn collega Spencer Silver die tijdens een seminarie heeft uitgelegd hoe hij in 1968 een vreemde lijm heeft uitgevonden: een kleefstof die lichtjes kleeft aan voorwerpen maar niet hecht. Samen beginnen ze een product te ontwikkelen dat in 1980 door hun bedrijf 3M wordt gelanceerd: de post-it. De typisch felgele kleur is puur toevallig, de twee wetenschappers vonden in hun labo enkel rollen geel papier.

Eind jaren 1980 komen Bill Gates en Steve Ballmer na een grondige analyse tot de conclusie dat Microsoft hun haperende Operating System moet verlaten. Het interne ontwikkelingsteam wordt afgebouwd. Met IBM wordt een strategisch partnerschap aangegaan en beide bedrijven zullen een nieuw operating system ontwikkelen. Tijdens een feestje op de Microsoft Campus ontmoet de projectleider David Weise een oude vriend Murrey Sargant. Ze grappen hoe ze het geheugenprobleem van Microsoft kunnen oplossen en starten met programmeren. Enkele weken later werkt hun oplossing naar behoren en ziet de toekomst van Microsoft er plots veel rooskleuriger uit.

In feite gaat hetzelfde verhaal op bij het Apollo 11 programma: door te schieten naar de Maan, heeft NASA heel wat technologieën ontwikkeld die vandaag nog steeds worden toegepast: van de kruimeldief tot draadloze koptelefoons en van brandwerend textiel tot vacuümverpakt voedsel.

Focus op het proces om het resultaat te bereiken

“Shoot for the moon, if you miss, you’ll land among the stars”. De quote is tot slot een warme oproep om aan de slag te gaan. Niet het resultaat telt, wel het proces om tot een resultaat te komen. 3M had nergens in een strategisch visiedocument geschreven dat het rond 1980 geel klevend papier op de markt wilde brengen. Ongetwijfeld stond in het document dat het bedrijf inzette in productinnovatie en daarom geld en tijd investeerde in het proces van onderzoek en ontwikkeling.

Je kan dromen om gezonder te leven, je naasten meer te waarderen of de volgende internationale bestseller te schrijven, maar als je er niet concreet mee start en geen proces vindt om vooruitgang te maken, dan wordt het ongetwijfeld niks. Bijvoorbeeld, je wens is om gezonder te leven. Je kan hiervoor verschillende doelstellingen bepalen. De vraag is wat heb je ervoor over? Welke pijn ben je bereid te lijden om tot je doel te komen? Iedereen wil wel een fantastisch lichaam, maar kan je de sigaret of je pint achterwege laten? Heb je tijd en energie om naar de fitnessclub te gaan? En eenmaal de doelstelling is bepaald, bijvoorbeeld, je wil in tien weken vijf kilometer kunnen lopen, dan bepaal je een loopschema met een aantal trainingen per week die je in je agenda vastlegt.

“Shoot for the moon, if you miss, you’ll land among the stars”. Op 12 september 1962 onderstreept president Kennedy in een andere beroemde speech aan 40.000 toehoorders in het football stadion van Houston, Texas, dat niet zozeer het resultaat belangrijk is, maar wel het proces om het land te verenigen en economische ontwikkeling te stimuleren: “But why, some say, the Moon? Why choose this as our goal? And they may well ask, why climb the highest mountain? Why, 35 years ago, fly the Atlantic (…) We choose to go to the Moon in this decade and do the other things, not because they are easy, but because they are hard; because that goal will serve to organize and measure the best of our energies and skills, because that challenge is one that we are willing to accept, one we are unwilling to postpone, and one we intend to win.”